Biyografi Türü Kapsamlı Konu Anlatımı
Biyografi Türü Kapsamlı Konu Anlatımı yazımıza hoş geldiniz.
Biyografi Türü Kapsamlı Konu Anlatımı yazımız müfredata uygun kapsamlı ve detaylı bir şekilde hazırlanmıştır.
Biyografi
- Yunanca “bios”(hayat) ve “grafien”(yazmak) sözcüklerinden türetilmiştir.
- Edebiyat, sanat, siyaset, ticaret gibi alanlarda tanınan insanların hayatlarını, eserlerini, başarılarını okuyucuya duyurmak amacıyla tarafsız bir görüşle yazılan eserlere “biyografi (yaşam öyküsü, hayat hikâyesi)” denir.
- Eskiden bu tür yazılara “tercüme-i hâl” denirdi.
- Biyografide amaç, söz konusu kişiyi tüm yönleriyle halka tanıtmaktır.
- Biyograf yazarı tarafsız ve gerçekçi olmalıdır.
- Biyografisi yazılacak kişiyle ilgili bütün bilgiler, belgeler toplanmalıdır.Biyografisi yazılacak kişiyi tanıyanlarla konuşmak gerekir.
- Biyografiler belgesel nitelikte olup gelecek kuşaklara önemli bilgilerin, tecrübelerin, örneklerin, görüşlerin aktarıldığı kaynaklardır.
- Kronolojik zaman dilimi gözetilir.
Biyografi Çeşitleri
a) Bilimsel Biyografi(Monografi)
- Bilimsel, sanat, edebiyat alanında eser vermiş kişilerin hayatını ve eserlerini bilimsel yöntemler gözetilerek kronolojik bir sıra içerisinde eleştirel bir tutumla, belgelere, araştırma ve incelemelere dayalı olarak yapılan çalışmalara bilimsel biyografi ya da monografi denir.
- Biyografide kişinin nerede doğduğu, çocukluğunun nasıl bir ortamda geçtiği, öğrenim hayatı, yaptığı işler, çalıştığı yerler, kişiliği, huy ve karakteri, davranış özellikleri, başarılı olduğu alanlar, eserleri, ürünleri anlatılır.
- Bilimsel biyografi türüne şu örnek verilebilir: Mehmet Kaplan, Tevfik Fikret Devir-Şahsiyet-Eser (1971)
b) Biyografik Roman:
- Ünlü kişilerin hayatlarını konu alan, bunları edebi bir tarzla ele alan yazılara biyografik roman denir.
- Yazar hayatını anlatacak kişiyi sanki bir roman kahramanıymış gibi öyküleme tekniğinden yararlanarak anlatır.
- Biyografik romanlarda kişinin davranışları, duyguları, düşünceleri, giyinişi ruhsal ve fiziksel özellikleri gibi pek çok özellikleri ayrıntılı olarak anlatılır.
- Buna örnek olarak M. Emin Erişirgil’in Mehmet Akif /İslâmcı Bir Şairin Romanı (1956); Tahir Alangu’nun “Ömer Seyfettin “(1968) adlı eserleri verilebilir.
- Oğuz Atay’ın “Bir Bilim Adamının Romanı” (1975) adlı romanı da bu türün en iyi örneklerindendir. Yazar bu romanında hocası Mustafa İnan’ı merkez alarak bir dönemin idealist neslinin hayatını yansıtmıştır.
c) Nekroloji:
- Ölen ünlü bir kişinin hemen ölümünden sonraki günlerde yakın çevresinde yer alan kişiler tarafından ölen kişinin üstün özelliklerinin ahlakının, çalışkanlığının, çalışmalarının ve diğer özelliklerinin anı üslûbuyla anlatıldığı yazılara nekroloji denir.
- Bu tür yazılara örnek olarak Yahya Kemal’in ölümü dolayısıyla kaleme alınmış şu yazıları verebiliriz: Vehbi Cem Aşkun, “İstanbul Aşığını Kaybetti” (Dün-ya, 5 Kasım 1958); Nimet Behsuz, “Büyük Şairin Arkasından” (Yeni Gün, 3 Kasım 1958); Cenap Gedikoğlu, “Bir Dev Şair Göçtü” (Yeni Gün, 5 Kasım 1958).
d)Portre
- Bir kimseyi kişilik özelliklerinin okuyucuya tanıtmak amacıyla yazılan edebî yazılara portre denir.
- Türk edebiyatında bu türü şöhrete kavuşturan Yusuf Ziya Ortaç “Portreler” adlı eserdir.
- Haldun Taner’in “Ölür İse Ten Ölür Canlar Ölesi Değil” adlı eseri bu türün başarılı örneklerindendir.
- Fiziki portre ve ruhi porte olmak üzere ikiye ayrılır:.
1)Fizikî Portre
- Kişinin sadece dış görünüşünün (boyunun, yüzünün, giyinişinin, hareketlerinin…) anlatıldığı portrelerdir.
2)Ruhî portre
- İç dünyasının, alışkanlıklarının, duygularının, fikirlerinin, zayıf taraflarının anlatıldığı portreye ruhî portre (tinsel, moral portre) denir.
- Çoğu zaman fizikî portre ile ruhî portre iç içe verilir.
Dünya Edebiyatında Biyografi
- Biyografi türünün ilk büyük yazarı, eski Yunan edebiyatından Plutarkos’tur. Bu türün Batı edebiyatındaki kökleri Plutarkos’un Romalıları anlattığı “Hayatlar” adlı eserine dayanmaktadır. Ancak Batı da bu türün yaygınlaşması 16. yüzyıldan sonradır. 20. yüzyılda ise Batı da bir aileyi veya çevreyi ele alan geniş kapsamlı biyografik eserler yazılmaya başlanmıştır.
Türk Edebiyatında Biyografi
- Divan edebiyatında şairleri anlatan eserlere ‘tezkire” denirdi.
- Çağatay yazarlarından Ali Şir Nevai 16. yüzyılda “Mecâlis’ün-Nefâis” adlı eseriyle Türk edebiyatında ilk biyografi örneğini vermiştir.
Önemli Biyografi Eserleri
- Mehmet Emin Erişilgil: “Bir Fikir Adamının Romanı: Ziya Gökalp”, “Bir İslâm Şairinin Romanı: Mehmet Akif”
- Tahir Alangu:“Ülkücü Bir Yazarın Romanı: Ömer Seyfettin”
- Oğuz Atay:“Bir Bilim Adamının Romanı: Mustafa İnan’
- Mehmet Kaplan :Namık Kemal Hayatı ve Eserleri
Kenan Akyüz : Tevfik Fikret
Süleyman Nazif: Mehmet Akif - Recaizade Mahmut Ekrem: Kudema’dan Birkaç Şair
Yakup Kadri Karaosmanoğlu: Atatürk, Ahmet Haşim
Rıfat İlgaz:1950 Sonrasında Hikayecilerimiz - Muallim Naci: Osmanlı Şairleri
- Şevket Süreyya Aydemir: Tek Adam, İkinci Adam, Menderes’in Dramı, Enver Paşa
- Mithat Cemal Kuntay: Mehmet Akif, Namık Kemal, Sarıklı İhtilalci Ali Suavi
- Beşir Fuad: Victor Hugo ,Voltaire
Örnek
“Fuzuli” mahlasıyla tanınan Mehmet bin Süleyman’ın nerede ve hangi yılda doğduğunu kesin olarak bilmiyoruz. Yaklaşık olarak 15. yüzyılın son yıllarında Kerbela’da ya da Hille’de doğduğu söylenebilir. “Bayat” adlı eski bir Türk aşiretindendir. Kuvvetli bir öğrenim görerek zamanının bütün bilgilerini elde eden ve yetiştiği alan dolayısıyla Türkçeden başka Arap ve Acem dillerini de pek iyi öğrenen Fuzuli bu üç dilde nazımla ve nesirle birçok eser yazdı: Türkçe Divan: Çeşitli basmaları ve yazmaları vardır. Farsça Divan: Nesirle yazılmış ön sözünde ozanın hayatı ve düşünceleri üzerine önemli bilgi bulunan bu Divan’ın çeşitli nüshaları vardır. Leyla ve Mecnun: İstanbul, Tebriz, Taşkent’te basılmış, çeşitli nüshaları vardır. Hadikat’üs Süeda: Kerbela olayını anlatan bu nesirle yazılmış eserin çeşitli basmaları vardır. Nişancı Paşa Mektubu: Daha çok “Şikayetname” adıyla tanınmış mektup. Arapça Divan’ı da vardır.
Mehmet Fuat Köprülü
Biyografi Türü Kapsamlı Konu Anlatımı yazımız burada sona ermiştir.