İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir Kapsamlı Konu Anlatımı

Ders Sarayının sizler için hazırladığı, İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir Kapsamlı Konu Anlatımı yazımıza hoş geldiniz. İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir Kapsamlı Konu Anlatımı yazısı, konuyu detaylarıyla ele almaktadır.

İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir Kapsamlı Konu Anlatımı yazısını okuduktan sonra, İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir ile ilgili aklınızda soru işareti kalmayacak. Haydi başlayalım.

 İKİNCİ YENİ SONRASI
TOPLUMCU ŞİİRv(1960-1980)

• “İkinci Yeni” anlayışının bireyselci yanını eleştirmişlerdir. “Toplumcu gerçekçi” anlayışı benimsemişlerdir. İkinci Yeni şiirinin aksine “umut ve yarına inanç, direnme ve isyan” konuları şiire hâkimdir.
• İkinci Yeni Sonrası Toplumcu şairler,  Nazım Hikmet’ten farklı olarak İkinci Yeni’nin şiire getirdiği yenilikleri kucaklarlar. Toplumcu konuları, imgecilik anlayışıyla harmanlarlar.
• Yeni Gerçek, Halkın Dostları, Militan, a, And, Yürüyüş , Yansıma gibi dergilerde şiirlerini yayımlarlar.
• Sosyal temaları daha etkileyici hale getirmek için “slogan” üslubundan yararlanılmıştır.
• Farklı ve yeni imgeler kullanılmıştır.
• Şiir, toplumun bilincini uyandıran ve toplumu dönüştüren bireysel bilincin sesidir.
• Şiir, sosyal ve politik sorunlar karşısında bireyin eleştirel duruşunu ve özgürlük arayışını yansıtmalıdır.
• Umut ve yarına inanç,güzel günler beklentisi, direnme ve isyan konuları şiire hâkim konu ve temalardır.
• İkinci Yeni Şiiri, kapalı bir özellik gösterirken; İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir açık anlatımıyla dikkat çeker.
• Biçimden çok içeriğe önem vermişlerdir.
• Marksizm ve sosyalizm fikir akımları benimsenmiştir.
• Temsilcileri: İsmet Özel, Ataol Behramoğlu, Nihat Behram, Nevzat Çelik, Refik Durbaş, Süreyya Berfe, Kemal Özer, Ahmet Telli.

İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir Temsilcileri

1)İsmet Özel(1944-…)

• İlk şiirlerinde İkinci Yeni’nin etkisi altındadır.
• 1969 yılında çıkardığı 2. kitabı olan Evet İsyan ile birlikte toplumcu şiirimizin önemli isimlerinden biri olmuştur.
• 1970 yılında Ataol Behramoğlu ve Murat Belge ile çıkardıkları “Halkın Dostları” dergisinden itibaren Marksist bir dünya görüşünü benimsemiştir.
• İsmet Özel kapitalizmi, kapitalizmin getirdiği sınıfsal farklılıkları, bu farklılık sonucu ezilen sınıfların oluşmasını kabullenemez ve bunlara başkaldırır.
• “Partizan” şiiri Marksist söylemin ilk boyutu ve öncü şiiri olması bakımından önemlidir.
• En isyankar şiirlerinde bile lirik anlatım görülür.
• 1974’te Diriliş’te yayımladığı “Amentü” adlı şiiri ile İslami dünya ve sanat görüşünü benimsemiştir.
• Kafiye, redif gibi şiirin ahenk unsurlarından yararlanmış ve kelime oyunlarına başvurmuştur.
• Şiirler ilgili görüşlerini “Şiir Okuma Kılavuzu” adlı eserinde anlatır.

Eserleri:

Şiir: Geceleyin Bir Koşu, Evet İsyan, Cinayetler Kitabı, Cellâdıma Gülümserken, Erbain, Bir Yusuf Masalı, Çatlayacak Kadar Aşk

Düzyazı: Üç Mesele, Şiir Okuma Kılavuzu, Zor Zamanda Konuşmak, Taşları Yemek Yasak, Sorunca Söyleyen, Cuma Mektupları, Surat Asmak Hakkımız, İrtica Elden Gidiyor, Waldo Sen Neden Burada Değilsin, Henry Sen Neden Buradasın (1-2)

Partizan

…

Radyodan silah sesleri geliyor
ter kokusu geliyor, ayak
aksayan bir şey örtüyor
yüreğimin kabzasını
olmadık sesler geliyor radyodan
beynimde korkunç bir vida olarak
ergen ölüleri
artık ellerimi bu rahlelerden ayırsam
boyunbağımın ve gülüşümün o kirli
rahatlığından, yırtık uğultusundan şehrin.
Umudunun ayak seslerini okşuyoruz, yavrum.
Kuşandığımız
bu alkol kokusu bize ne getirdi ki!
ÇIKSAM
gök
şarlayarak devrilse ardımdan
– ölürsek bir partizan gibi ölmeliydik –
yürüsem parçalanmış bir ceset tazeliğinde
yürüsem beynimde kıpkızıl bir serinlik
sonra denizler devirebilirim dudaklarımdan
sonra aşk, sonra dirlik: partizan

                                                 İsmet ÖZEL

2)Ataol Behramoğlu(1942-…)

• Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Rus Dili ve Edebiyatı mezunu şairimiz birçok Rusça eseri , Türkçeye çevirmiştir.
• İlk dönem şiirlerinde Ata Haydar ,Aykut Baykal ve Ataol Gürus takma adlarını kullanır.
• İlk dönem şiirlerinde İkinci Yeni’nin etkisi görülür.1960 sonrası ülkede görülen özgürlük ortamı, onu bir nevi toplumcu gerçekçiliğe iter.
• Rus ve Fransız şairlerinden etkilenir.
• “Bir Gün Mutlaka” şiiri onun toplumcu gerçekçi yönünü yansıtan bir beyanname niteliği taşır.
• İsmet Özel ile birlikte “Halkın Dostları” kardeşi Nihat Behram ile “Militan” dergisini çıkarır.
• Başkaldırı, aşk ve doğa gibi temalarda şiirler yazar.

Eserleri

Şiir: Bir Ermeni General, Bir Gün Mutlaka, Mustafa Suppi Destanı, Türkiye Üzgün Yurdum Güzel Yurdum, Ne Yağmur Ne Şiirler, Kuşatmada, İyi Bir Yurttaş Aranıyor, Kızıma Mektuplar, Aşk İki Kişiliktir, Bebeklerin Ulusu Yok, Sevgilimsin, Yolculuk, Özlem Cesaret Ve Kavga Şiirleri, Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var

Deneme: Yaşayan Bir Şiir, Şiirin Dili-Ana Dil, Utanıyorum, Kişiliğin: İnsan, İki Ateş Arasında, Mekanik Gözyaşı, Başka Bir Acı, Gerçeklik Duygusu Kaybolmuş

Ben Ölürsem Akşamüstü Ölürüm

Ben ölürsem akşamüstü ölürüm 
   Şehre simsiyah bir kar yağar 
   Yollar kalbimle örtülür 
   Parmaklarımın arasından  
   Gecenin geldiğini görürüm 

  Ben ölürsem akşamüstü ölürüm 
   Çocuklar sinemaya gider 
   Yüzümü bir çiçeğe gömüp 
   Ağlamak gibi isterim 
   Derinden bir tren geçer 

   Ben ölürsem akşamüstü ölürüm 
   Alıp başımı gitmek isterim 
   Bir akşam bir kente girerim 
   Kayısı ağaçları arasından 
   Gidip denize bakarım 
   Bir tiyatro seyrederim 

   …                Ataol Behramoğlu

3)Refik Durbaş(1944-2018)

• İlk şiirlerini İkinci Yeni’nin etkisiyle yazan sanatçı, 1960’dan sonra “Toplumcu Gerçekçiliğe” yönelir.
• Marksist harekete eylem olarak değil söylem olarak katılmıştır.
• Halk ve Divan edebiyatından da yararlanmıştır.
• İşçi kızların, çarşıların, pazar yerlerinin, çay ocaklarının dünyasını yansıtan şair olarak bilinmektedir.
• Kendine özgü dili ve benzetmeleriyle, baştan beri tavrını ve varlığını keskinleştiren, anlam kadar biçime de önem veren şiirler yazmıştır.
• Şiirinde günlük konuşma dili içine ustaca serpiştirilmiş eski sözcükler de kullanmıştır.

Eserleri

Şiir: Kuş Tufanı, Hücremde Ayışığı, Çırak Aranıyor, Çaylar Şirketten, Nereye Uçar Gökyüzü, Siyah Bir Acıda, Bir Umuttan Bir Sevinçten, Meçhul Bir Aşk, Adresi Uçurum, Geçti mi Geçen Günler, Menzil, Kimse Hatırlamıyor Nereye Uçar Gökyüzü, İki Sevda Arasında Kara Sevda, Tilki Tilki Saat Kaç, Düşler Şairi, İstanbul Hatırası

Çocuk: Yedi İklim, Dört Bucak, Kırmızı Kanatlı Kartal, Denizler Sincabı

Hücremde Ayışığı

Sesimi sesinin üstüne koyma
kara gecede, karanlıkta, acılı
yüreğimde yeşerdiyse de alevi ölümün
kan boğmadı daha korkuyu
kırılmadı kin ve öfkenin fidanı

Sesini sesimin üstüne koyma
ağzımda prangası tutuklu rüzgâr

Yanlış arama ölümden başka
kurşuna dizilen resimlerde
acıyla örülmüşse cesetler
ve ağlıyorsa hücremde ayışığı
üzgün değilim, hüzünlü asla

Yanlış arama ölümden başka
sırtımda falakası tutuklu rüzgâr

4)Süreyya Berfe(1943-…)

• İlk şiirlerinde “İkinci Yeni”nin etkisi altında kalarak soyutlamalara başvurdu.
• 1966’dan sonra Halk edebiyatından etkilenir.İlk şiir kitabı “Gün Ola”yı bu anlayış doğrultusunda yazmıştır.
• Kıbrıs şiiriyle ünlenmiştir.
• Kenar mahalle insanlarının sorunlarını Marksist ideolojiyle anlatmıştır.
• İçinde nükteler barındıran ve kısa cümlelerle oluşturulmuş şiirler kaleme almıştır.
• Çocuk kitapları da kaleme almış olan sanatçı ödüller  de kazanmıştır.

Eserleri:

Şiir: Gün Ola, Savrulan, Hayat ile Şiir, Ufkun Dışında, Şiir Çalışmaları, Ruhumun, Nabiga, Kalfa (toplu şiirler)

Hayır

Gül soldu
Çiçek koparıldı
Deniz durdu
Güneş doğmuyor
Tohum dağıldı
Bahçe kurudu
Serçe gelmiyor
Dal kırıldı
Su dondu
Rüzgar esmiyor
Gazino kapandı
Ay çıkıyor bulanık
Güneş doğuyor şüpheli
Serçe geliyor yaralı
Rüzgar esiyor isteksiz
İnanmıyorum BİTMEDİ
                Süreyya Berfe

5)Nihat Behram(1946-…)

• Ağabeyi Ataol Behramoğlu ile birlite 1975 yılında “Militan” dergisini çıkartmıştır.
• 1979 yılında Yılmaz Güney ile birlikte “Halkın Dostları” dergisini çıkartmıştır.
• 1972 yılında çıkardığı ilk şiir kitabı olan “Hayatımız Üstüne Şiirler” kitabı yasaklandı ve yazdıklarından dolayı 12 Mart Dönemi’nde iki yıl askeri cezaevinde tutuklu olarak kalmıştır.
• Şiire başladığı sıralarda popüler olan İkinci Yeni’nin etkisinde kalmıştır.
• Şiirlerinde ezilen insanların dertlerini dile getirmiş, haksızlık, adaletsizlik, eşitsizlik gibi temaları işlemiştir.
• Şehirler,kasabalar, sınıf çatışması, hapishane günleri, mücadele, Deniz Gezmiş, 68 Kuşağı, sol örgütler ve sosyalizm şiirlerin temel konusu olmuştur.
•  Şiirlerinde doğanın yeri ve sözcük dağarcığının zenginliği dikkat çekicidir. “Özlemin Kadar” adlı şiiri özellikle beğeni toplamıştır.

Eserleri:

Şiir: Hayatımız Üstüne Şiirler, Fırtınayla Borayla Denenmiş Arkadaşlıklar, Dövüşe Dövüşe Yürünecek, Hayatı Tutuşturan Acılar, Irmak Boylarında Turaç Seslerinde, Savrulmuş Bir Ömrün Günlerinde, Ay Işığı Yana Yana, Yine de Gülümseyerek, Cenk Çeşitlemeleri, Kundak

Roman: Gurbet, Lanetli Ömrün Kırlangıçları, Kız Ali

Çocuk kitabı: Kuyruğu Zilli Tilki, Göğsü Kınalı Serçe

Anı: Darağacında Üç Fidan , Ser Verip Sır Vermeyen Bir Yiğit, Yılmaz Güney’le Yasaklı Yıllar

Haykır Acını Ey Halk

Haykır acını ey halk, baş eğme haykır
Bir yol kavşağındasın ve ancak
Yaraların, haykırışlarla onarılır
Bir yol kavşağındasın ve senin
Değişmek için çırpınıyor kaderin
Kuşan alnında biriken o kara teri
Sırtında şakırdayan kırbacı kopar
Soluk al, ışıldat o mazlum yüreğini
Bak; korlaştı acıların, kozalandı
Ey halk, parçala şu nankör suskunluğunu
Baş kaldır artık
Sevginin ve öfkenin uğultusunu
Bağrına vura vura taşırken sana
Karşılık gözetmiyor o gencecik insanlar
Ne barbarın tehdidi, ne dişleri kıran elektrik
Dalga dalga yayılan o rüzgarı durdurabilir
Bu direniş senin için ey halk
Bu çığlık senin kollarınla
Yıkılsın şu köhne dünya
Ve coşkuyla yeniden kurulsun diye çınlatıyor hayatı
Bir yol kavşağındasın fakat
Mutlaka değişecek kaderin
Bunu bekliyor şu ıslak çukurlarda yürüyen şu yoksul çocuk
Bunu bekliyor gözevleri kurutulmuş analar
Bunu bekliyor zincirin oyduğu bilek
Bunu bekliyor açlık, kuraklık, ılık ılık akan kan
Bunun için en gençlerimizi ölümle tanıştırdık
Kuşan kendini artık,
Biraz da gövdeni yüreğinle kırbaçla
Ey halk, haykır acını; bu kara dumanı dağıt

6)Kemal Özer(1935-2009)

• İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümü okudu.
• İlk şiirlerini “İkinci Yeni”nin etkisi altında yazmıştır.Daha sonra Toplumcu Gerçekçiler arasında yer almıştır.
• İlk üç şiir kitabında “Gül Yordamı, Ölü Bir Yaz, Tutsak Kan” İkinci Yeni’nin etkisi görülür.
• Ülkü Tamerle tema, söyleyiş, benzetme ve çağrışım özellikleri benzerlik taşır.
• “Araya Giren Görüntüler” adlı eserinde 12 Eylül Dönemi’ni anlatmıştır.
• 1972 yılından itibaren yayımlanmaya başlanan Yeni a dergisinin kurucuları arasında yer aldı.
• 1985 yılında “Sınırlamıyor Beni Sevda”da sevda olgusunu toplumsal bakış açısıyla yorumladı.
• 1995’te basılan “Oğulları Öldürülen Analar” ile bir başka toplumsal soruna, kayıp annelerinin sesine aracılık etti. Onların Sesleriyle “Bir Kez Daha” kitabıyla da uzun süreli bir baskı döneminin ardından seslerini yeniden yükselten çalışan kesimi aktardı.

Eserleri:

Şiir: Gül Yordamı, Ölü Bir Yaz, Tutsak Kan, Kavganın Yüreği, Yaşadığımız Günlerin Şiirleri, Sen de Katılmalısın Yaşamı Savunmaya, Geceye Karşı Söylenmiştir, Kimlikleriniz Lütfen, Araya Giren Görüntüler, Sınırlamıyor Beni Sevda, İnsan Yüzünün Tarihinden Bir Cümle, Bir Adı Gurbet Oğulları, Öldürülen Analar, Onların Sesleriyle Bir Kez Daha, Sevdalı Buluşma

Öykü: Baba ile Kız

Deneme: Umut Edebiyatı Yedi Canlıdır, Acı Şölen, Gün Olur Söze Yazılır, Yaşadığımız Günlerin Yazıları, “Benim Ellerimi Al, Benim Gözlerimi Kullan”, Bendeki Görüntüler, Şiiri Sorgulayan Yazılar

Anı: İkinci Yeni’den Toplumcu Şiire

Çocuk Kitapları: Nasrettin Hoca, Tatil Köyünün Çocukları

         Ağıt

annem mi bir kadın
geciken bir kadın gece yatısına
ölüm kendini göstereli babamın saçlarından
günübirlik bir kadın
üsküdar’la istanbul arasında

babamdı sakalıydı babamın
bir akşam göle batırdı
çıkmamak üzere bir daha
hepsi de ekmek kokardı
sayısı unutulan parmaklarının

akşam bir attır bütün ülkelerde
serin esmer bir attır
terkisine çocukların bindiği

                                   Kemal Özer

7)Ahmet Telli(1946-…)

• Anadolu’nun çeşitli liselerinde öğretmenlik yaptı.
• 12 Eylül’den sonra uzunca bir süre tutuklu kaldı.
• İsmet Özel’den etkilendi. Aynı zamanda Attila İlhan’ın romantik ve başkaldırıcı özelliğinden de etkilendi.

Eserleri

Şiir:Yangın Yılları (1979), Hüznün İsyan Olur (1979), Dövüşen Anlatsın (1980), Saklı Kalan (1981), Su Çürüdü (1982), Belki Yine Gelirim (1984), Çocuksun Sen (1994), Kalbim Unut Bu Şiiri (1994), Barbar ile Şehla (2003), Yüzünün Doğusu Gül – Şiirlerden seçmeler Türkçe – Kürtçe (2005), Nida (2010), Bakışın Senin (2016)

Öykü:Arkadaşlık Günleriydi

Bekle Beni

…

Mapusane türküleri
hüzünlüdür biraz
belki her dinleyişinde
yüreğin burkulmakta
için sızlamaktadır

Ama acılara alışılmaz
birşeyler var değişecek
birşeyler var
değiştirmemiz gereken
önce acılardan başlanacak

Beş on yıl dediğin
pek kolay geçmeyebilir
üstelik bu savaş
bu kahredici kıyım
bitmeyebilir daha uzun süre

…                       Ahmet Telli

İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir Kapsamlı Konu Anlatımı yazımız burada sona ermiştir. İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir Kapsamlı Konu Anlatımı yazımızı okuduktan sonra Mistik Duyarlık Şiiri Kapsamlı Konu Anlatımı yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.

Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere. İyi çalışmalar.