Ders Sarayının sizler için hazırladığı Paragrafta Anlam Kapsamlı Konu Anlatımı yazımıza hoş geldiniz. Paragrafta Anlam Kapsamlı Konu Anlatımı yazısı, Paragrafta Anlam konusunu işlemenin yanında, paragraf sorularını çözerken dikkat edilmesi gereken bazı hususları da sizlere aktarmaktadır.Paragrafta Anlam Kapsamlı Konu Anlatımı yazısını okumadan önce ufak bir hatırlatmada yapalım. Paragrafta Anlam Kapsamlı Konu Anlatımı, paragraf sorularını çözerken dikkat etmeniz gerekenleri size aktarmaktadır fakat, paragraf sorularını çözmenin en etkili yöntemi düzenli olarak kitap okumaktır. paragrafta anlam konu anlatımı yazımızda taktikler ve stratejiler size yardımcı olsa da paragraf sorularının temeli bol bol kitap okumak ve soru çözmektir. Bunu lütfen unutmayınız.

Paragrafta anlam konu anlatımı okuduktan sonra aşağıdaki yazılarımızı da okursanız konular arasındaki bütünlüğü sağlamış ve konuları daha iyi kavramış olacaksınız.

1. Anlamlarına Göre Cümleler
2. Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yolları
3. Sözlü Anlatım Türleri Konu Anlatımı
4. Anlatım Türleri Kapsamlı Konu Anlatımı

Paragraf sorularında dikkat edilmesi gerekenlerle yazımıza başlayalım:

• Paragraf sorusunu çözerken kesinlikle nesnel olun. Kesinlikle duygularınızı, değerlerinizi, düşüncelerinizi soruya yansıtmayın.
• Soru köklerinin kesinlikle altını çizin. Özellikle olumsuz ifadelere dikkat edin. Soruyu yanlış okumanızdan kaynaklı hata yapabilirsiniz.
• Uzun paragraflardan korkmayın. Sonuçta ne kadar çok bilgi verilirse o kadar kolay yaparsınız.
• Önce soru cümlesini okuyun, sonra paragrafı okuyun en sonunda bütün cevapları okuyun. Bütün cevap şıklarını okuduğunuzdan emin olun.
• Sadece kitap okumak paragrafı iyi çözmeye yeterli olmayacaktır. Kitap okumanın yanında kesinlikle paragraf soruları da çözün.
• Paragrafta en önemli cümle giriş cümlesidir. Giriş cümlesi dikkatli okunmalıdır.
• Paragraf sorularını çözerken kendinize güvenin , aceleci olmayın.Paragraf çözerken, motivasyonunuzun olması size büyük avantaj sağlar. 

PARAGRAFTA ANLAM
KAPSAMLI KONU ANLATIMI

• Bir düşünceyi, bir duyguyu, bir olayı anlatabilmek için bir araya getirilen cümleler topluluğuna paragraf denir.
• Paragrafın bütün cümleleri aynı konuyu ele alır ve aynı düşünceyi açıklar ya da destekler.
• Tek bir düşünce etrafında oluştuğundan kendi içinde bir bütünlük gösterir.
• Paragraflar,kendinden önceki ya da sonraki paragraflarla ilişkisi yoktur, onlara bağlılık göstermez.
• Paragrafta cümleler belirli bir düşünceyi veya yargıyı anlatmak için topluca aynı amaca hizmet ederler.
• Paragraflar biçimce ve anlamca bir bütünlük gösterir.
• İlk cümle, istenilen cümlenin bir nedeni ise, bir sonraki cümle de, bir sonucu, bir devamıdır.

1.PARAGRAFTA KONU

• Paragrafta, üzerinde durulan olay, durum, nesne bize konuyu verir.
• “Bu parçada ne anlatılıyor?” sorusunu sorarak paragrafın konusuna ulaşabiliriz.
• Paragrafın konusu bulunurken parçanın geneline bakmak gerekir.
• Paragrafın konusu bulunurken genellikle ilk cümleye daha fazla dikkat etmek gerekir. İlk cümlede parçanın konusunun ne olduğu az çok sezdirilir.

Paragraf konusuyla ilgili soru tipleri:

• Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söylenmiş olabilir?
• Bu parçada aşağıdakilerden hangisi anlatılmaktadır?
• Bu parçada aşağıdakilerden hangisi üzerinde durulmaktadır?
• Bu paragrafta aşağıdakilerden hangisinden yakınılmaktadır?
• Bu paragrafta aşağıdakilerden hangisinden söz edilmektedir?
•  “Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir?”

    Bir paragrafta iki konu vardır: Genel konu, sınırlandırılmış konu.

a)Paragrafın Genel Konusu

Bir paragrafta sınırları belli olmayan her şeyi açıklanmayan konudur.

Örnek

Futbol, hayatımızın vazgeçilmez unsurlarından biri olmuştur. Sabah, akşam demeden her zaman futbol konuşur olmuşuz. Yediden yetmişe herkesin zevkine hitap etmiş futbol.Hatta futbol, bazı toplumları bir arada tutacak dereceye bile gelmiştir.

• Bu parçanın genel konusu futboldur.Fakat yazar futbola dair her şeyi ele almamıştır.Konuya bir sınır getirmiştir.

b) Sınırlandırılmış Konu

Bir paragrafta sınırları belli olan konudur.

Türkiye’de her kulüp önemlidir bence. Dört büyük kulüp gibi ifadeler diğer kulüplere yapılan bir haksızlıktır. Sonuçta her kulüp bizim bir değerimizdir. Onlara da o şans verilse belki Avrupa’da bizi çok iyi temsil edecekler.

• Bu parçada sınırlandırılmış konu “Türkiye’de her kulübe gereken önemin verilmemesi”dir.

UYARI:Başlık, konunun özetidir.

İstiyorum ki yazdıklarım insanlarımızın sorunlarını, özlemlerini anlatsın, Onların acılarını, çektiklerini başkalarına duyurabilsin. Açıkçası, yaşamı değiştirsin, güzelleştirsin. Bu amaçla insanımızdan, ülkemizden kopmamaya çalışıyorum. Ancak yine de dergilerde yer verilmiyor şiirlerime. Yayımlananlara bakıyorum, çoğu, toplum gerçeklerine kapalı; belli bir düşünceyi savunmuyor, bir sorunu dile getirmiyor.

Bu parçada şair, aşağıdakilerin hangisinden yakınmaktadır?

A) Şiire özgü ilkelerin belirgin olmayışından

B) Şiirde, içerikten çok anlatımın öne çıkmasından

C) Şairlerin, ortak bir tutum izlemeyişinden

D) Yaşananları yansıtmayan şiirlerin ilgi görmesinden

E) Ozanların toplumu gereği gibi tanımayandan

(2003 – ÖSS)

Çözüm:

Parçada, şair, kendi şiir anlayışını anlatıp bu yolda yazdığı şiirlerinin dergilerde yayımlanmadığını söyledikten sonra, toplum gerçeklerinden uzak, yani yaşananları yansıtmayan şiirlerin ilgi görmesinden yakınıyor.

Sanatın amacı, kişinin düşüncesini, duyarlığını geliştirmek; ona, dünyaya ve insanlara insanca bakma, sezme, kavrama gücü kazandırmaktır. Sanat ürünlerine ilgi duymayan, hayali işlemeyen, başkalarının acılarına, dertlerine ortak olmayan bir bilim adamı, bir yargıç, bir yönetici düşünelim; ne yararı olur bunların toplumlarına, insanlığa? İnsanın, insan sevgisiyle yoğrulmadığı toplumlarda bütün yönleriyle ilkellik egemen olmaz mı?

Yukarıdaki parça için en uygun başlık aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Sanat ve Düş Gücü

B) Sanat ve İnsan

C) Sanat ve Yaratıcılık

D) Sanatın Gelişimi

E) Sanatın Doğuşu

 (1988-ÖSS)

Çözüm:

Parçada, sanattan ve sanatın insanı geliştirme amacından söz edilmektedir. Dolayısıyla parça için en uygun başlık “Sanat ve İnsan”dır.

Paragrafta Anlam Kapsamlı Konu Anlatımı yazımız, Paragrafta Ana Düşünce bölümü ile devam ediyor. Bu bölümde, okuduğunuz paragraftaki temel fikir nedir bu fikir nasıl bulunur gibi soruların cevaplarını bulacaksınız.

2)PARAGRAFTA ANA DÜŞÜNCE

• Paragrafta, yazarın okuyucuya vermek istediği mesaja, yazıyı yazma amacına ana düşünce(ana fikir) denir.
• Ana düşünce paragrafın girişinde, ortasında ve sonunda olabilir. Yani metnin her yerinde olabilir.

Paragraf tümdengelim ya da tümevarım şeklinde oluşabilir.

a)Tümdengelim Paragrafı

Paragraf tümdengelim yöntemiyle oluşturulmuşsa ana düşünce paragrafın başında yer alır.Genelden özele doğru bir anlatım vardır. Bu şekil paragraflarda ,ilk cümle hem konuyu hem ana düşünceyi yansıtır.

b)Tümevarım Paragrafı

Paragraf tümevarım yöntemiyle oluşturulmuşsa ana düşünce paragrafın son cümlesinde yer alır. Özelden genele doğru bir anlatım vardır.Bu şekil paragraflarda, sonuç cümlesi parçada anlatılanların tümünü özetler.

Paragraf ana düşüncesiyle  ilgili soru tipleri:

Bu paragrafın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?

Bu paragrafta anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

Bu parçada aşağıdakilerden hangisi vurgulanmıştır?

Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı hangisidir?

Bu parçada asıl vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

Çıkmış Soru

Genel anlamda insan düşüncesinin ürettiği değerlerin tümünü iki ana kümeye ayırabiliriz. Bunlardan ilki maddi kültürdür. Maddi kültür, İnsanoğlunun doğaya egemen olmak için yaptığı tüm araç ve gereçler ile bunları kullanma bilgisidir, ikincisi ise yaşamı düzenlemek, zenginleştirmek, korumak için konulmuş kurallar dizgesi olan manevi kültürdür. Bu iki kültür, birbirinden ayrılmamalıdır. Böyle bir yaklaşım, kültürü daha anlamlı ve yararlı kılar.

Bu parçada kültürle ilgili olarak vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bir bütün olarak ele alınması gerektiği

B) Kişiden kişiye değişen boyutlarının olduğu

C) Toplumsal değerlerin önemli bir yer tuttuğu

D) Kişiliklerin oluşumunda etkili olduğu

E) Toplumsal yaşayışı belirlediği

(2000 – ÖSS)

Çözüm:

Parçada, kültürün maddi ve manevi kültür olmak üzere iki ana kümeye ayrıldığı ve bu ikisinin birbirinden ayrılmaması gerektiği anlatılmaktadır. Dolayısıyla parçada, kültürün “Bir bütün olarak ele alınması gerektiği” vurgulanmaktadır.

Çıkmış Soru

Bir paragrafı anlayarak okumak, bir matematik problemini çözmeye benzer Bir problemi çözmek için onu oluşturan öğeleri değerlerine göre kullanmak, aralarındaki bağlantıyı doğru kurmak bir zorunluluktur. Bunun gibi bir paragrafı anlamak için de onu oluşturan sözcüklerin anlamını doğru algılamak, birbirleriyle bağlantılarım bulmak gerekir. Ayrıca, yansıttıkları düşünceyi ve düşünsel düzeni görmek de bir gerekliliktir

Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Düşünceler sözcükler aracılığıyla dile getirilir.

B) Okunanların anlaşılmasında sözcüklerin yeri ve bunlar arasındaki ilişki önemlidir.

C) Matematik problemlerinin çözümünde temel olan, okuduğunu anlamadır.

D) Duygu ve düşüncelerin eksiksizce anlatımı, bunlara uygun sözcükler bulmayı gerektirir.

E) Her alanın, kendine özgü anlamlar içeren sözcükleri ve kuralları vardır.

(2001 – ÖSS)

Çözüm:

Parçada, bir paragrafı anlamak için, paragrafın sözcüklerini ve sözcüklerin birbiriyle bağlantısını, ayrıca bütün bunların yansıtmak istediği düşünceyi görmek gerektiği anlatılıyor. Bu da ‘Okunanların anlaşılmasında sözcüklerin yeri ve bunlar arasındaki ilişki önemlidir.” cümlesinde dile getiriliyor.

Cevap B

Çıkmış Soru

(I) Doğanın korunması, bizim için önemli bir nokta olmanın da ötesinde temel hedeftir (II) Bu nedenle konutlar, kenttekine benzer bir dokuda değil, tamamen çevredeki ormanla uyum sağlayacak biçimde yapıldı. (III) Bir başka konu da bitkilendirme. (IV) Son zamanlarda bitkiyle haşır neşir olma eğilimi yaygınlaştı; elbette bu durum, biz çevre tasarımcılarını sevindiriyor. (V) Ancak yabancı kökenli bitkiler yerine kestane, erguvan, kızılağaç, fıstık çamı tercih edilmeli; böyle bir tercih yörenin ruhuna da uygun olur.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde parçanın ana düşüncesi belirtilmiştir?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

(1998-ÖSS)

Çözüm:

Parçanın ilk cümlesinde yazar, asıl anlatmak istediği düşünceyi verdikten sonra öteki cümlelerle bu ana düşünceyi açıklayıp geliştirmiştir.

Cevap A

Paragrafta Anlam Kapsamlı Konu Anlatımı yazımız, Paragrafta Yardımcı Düşünce konusu ile devam ediyor. Bu bölümde, okuduğunuz paragraftaki yardımcı düşünceler nedir ve nasıl bulunur sorularının cevabı var.

3) PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCE

• Paragrafta bir tane ana düşünce vardır.Bu ana düşünceyi açıklayan, destekleyen, kanıtlayan diğer cümleler yardımcı düşüncelerdir. Yardımcı düşünceler aynı zamanda konuyu sınırlandıran düşüncelerdir.. Bir parçada birden fazla yardımcı düşünce vardır.

Paragrafta yardımcı düşünce ile ilgili soru tipleri:

Paragrafta aşağıdakilerden hangisinden söz edilmemiştir?

Parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Paragraftan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

Parçada kendisinden bahsedilen kişi için hangisi söylenemez?

Parçada aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir?

Tüketim kültürü, şiiri az çok dışlamıştır. Televizyon, sinema, gazete gibi kitle iletişim araçlarının doğurduğu bu kültür, şiirin okur yitirmesine yol açmıştır. Ancak bilelim ki şiir, yalnızca sahte okurlarını yitirmiş, gerçek okurlarını korumuştur. İşte bunun içindir ki benim, şiirin geleceği açısından hiçbir kaygım yok. İyi şiir, gerçek okuruyla yaşamını sürdürecektir.

Bu parçada, şiirle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A) Toplumsal değişmelerden etkilendiğine

B) Okur sayısının azaldığına

C) Şiir beğenisi tam gelişmemiş okurların elendiğine

D) Nitelikli olanların varlığını koruyacağına

E) Her dönemde çok sevilen tür olduğuna

(1999-ÖSS)

Çözüm:

Parçada, “Televizyon, sinema, gazete gibi kitle iletişim araçlarının doğurduğu bu kültür, şiirin okur yitirmesine yol açmıştır.” cümlesinde A ve B seçeneklerine, “Ancak bilelim ki şiir, yalnızca sahte okurlarını yitirmiş, gerçek okurlarını korumuştur.” cümlesinde C seçeneğine, “İyi şiir, gerçek okuruyla yaşamını sürdürecektir.” cümlesinde D seçeneğine değinilmiştir. Parçada “şiirin her dönemde sevilen bir tür olduğu” düşüncesine değinilmemiştir.

Cevap E

Babam yeni bir roman yazmaya başlamışsa, gözü hiçbir şeyi görmezdi. O andan itibaren yeni dünyası o roman olurdu. Bizler de annemizin uyarısıyla evde çıt çıkarmadan otururduk. İki katlı ahşap evde, saatlerce, daktilo tuşlarının çıkardığı ses duyulurdu. Babam romanını bitirdikten sonra onu ev halkına okumayı alışkanlık haline getirmişti. İlk tepkileri bizlerden almayı çok severdi. Yapıt bittikten sonra son kontrollerini yapar, sabahın erken saatinde evden çıkardı. Romanı herhangi bir yayınevine satmış, para da almışsa, bu, ev halkı için sevinç kaynağı olurdu. Babam eli kolu dolu gelir, mutfağın yüzü gülerdi. Birikmiş üç beş aylık ev kirası yatırılırdı. Bu bolluk dönemi uzun sürmez, kısa bir süre sonra yeniden sağa sola borçlanılırdı.

Bu parçada sözü edilen romancıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Çevresindekilerin değerlendirmelerine önem vermektedir.

B) Roman yazma sürecinde her şeyle bağını koparmaktadır.

C) Romanlardan kazandığı parayı ailesi için harcamaktadır.

D) Romancılığı, babalık duyarlığını engellemektedir.

E) Sık sık ekonomik sıkıntı içine düşmektedir.

 (2004 – ÖSS)

Çözüm:

Parçada sözü edilen romancı ile ilgili olarak “İlk tepkileri bizlerden almayı çok severdi.” cümlesine göre A seçeneği; “Babam yeni bir roman yazmaya başlamışsa, gözü hiçbir şeyi görmezdi.” cümlesine göre B seçeneği; “Romanı herhangi bir yayınevine satmış, para da almışsa, bu ev halkı için sevinç kaynağı olurdu. Babam eli kolu dolu gelir, mutfağın yüzü gülerdi.” cümlelerine göre C seçeneği; “Bu bolluk dönemi uzun sürmez, kısa süre sonra yeniden sağa sola borçlandırdı.” cümlesine göre E seçeneği söylenebilir. Bu parçaya göre “romancılığının, romancının babalık duyarlığını engellediği” söylenemez.

Cevap D

Yazarlığın da ozanlığın da baş koşulu dille içli dışlı olmaktır. Kolay bir iş değildir bu. Bir yandan kendimiz sürekli denemeler yapacağız, bir yandan da dilimizde yaratılmış ürünleri eksiksiz izleyeceğiz. Bana öyle geliyor ki senin baş eksiğin bu: Düzyazısal ve şiirsel ürünleri yeterince izleyip irdelememek. Doğaçtan şiir söyleme dönemi çoktan kapandı. Kendi yönelimlerini, yerini belirleyebilmen için Türkçenin şiir haritasını tüm bölgeleriyle tanıman gerekir her şeyden önce. Bunu yaptığın gün, dergilerin kapısının sana açıldığını göreceksin. Ya da bilmem kaçıncı dereceden bir ozan olmaktansa, iyi bir şiir okuru olmayı yeğleyeceksin. Ne dersin?

Bu parçada konuşan kişinin, karşısındakine önerdikleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Deneyimli ozanların yaptıklarının dışına çıkmaması

B) Şairlikle okurluk arasında bir seçim yapması

C) Değişik türde yazınsal ürünleri okuyup incelemesi

D) İçine doğduğu gibi şiir yazmaması

E) Dilimizin olanaklarını bütün yönleriyle tanıması

(2004 – ÖSS)

Çözüm:

Parçada, konuşan kişinin, şair adayına, parçanın son cümlesinde B seçeneğini; “Bana öyle geliyor ki senin baş eksiğin bu: Düzyazısal ve şiirsel ürünleri yeterince izleyip irdelememek.” cümlelerinde C seçeneğini; “Doğaçtan şiir söyleme dönemi çoktan kapandı.” cümlesinde D seçeneğini; “Kendi yönelimlerini, yerini belirleyebilmen için Türkçenin şiir haritasını tüm bölgeleriyle tanıman gerekir her şeyden önce.” cümlesinde E seçeneğini önerdiği görülmektedir. Parçaya göre, genç sanatçıya, “Deneyimli ozanların yaptıklarının dışına çıkmaması” ile ilgili bir öneri yoktur.

Cevap A

Örnek 4:

Yazı insanıyım ben. Yazıdan başka bir şey düşünmem. Geçimimi de yazarak sağlıyorum. Televizyon haberciliği bana, açık, kısa cümlelerle yazmayı öğretti. Bir buçuk dakikalık haberde bütün gün izlediğin olayı anlatmak zorundasın. Zaten televizyonda uzun cümleler dikkati dağıtır. Eline gazete alıp okumak gibi değildir. Basında röportajlar, diziler hazırlarken yerim genişti. Yine de kısa, anlaşılır yazmaya özen gösterirdim. Reklam için metin yazmak ise bambaşkadır. Kırk beş saniyelik reklamlara metin sığdıracaksın. Kısacası yazıyı, yaptığım işe uydurmayı öğrendim.

Aşağıdakilerden hangisi böyle diyen bir yazarın özelliği değildir?

A) Yaşamını yazmaya adama

B) Okurların ilgisini değerli yapıtlara yönlendirme

C) Anlatımını yoğunlaştırma

D) Bir işle ilgili değişik ürünler üretme

E) Yazıyı türsel özelliklerine göre oluşturma

(2006 – ÖSS)

Çözüm:

Parçanın “Yazı insanıyım ben. Yazıdan başka bir şey düşünmem.” cümlelerinden A seçeneği; “Televizyon haberciliği bana, açık, kısa cümlelerle yazmayı öğretti.” cümlesinden C seçeneği, sözü edilen yazarın bir özelliği olarak söylenebilir. Parçanın genelinde yazarın röportaj yazıları, reklam metinleri yazdığını öğreniyoruz. Bu bilgiden yola çıkarak D seçeneği ve E seçeneği yine yazarın bir özelliği olarak söylenebilir. Parçada söz konusu yazarla ilgili olarak “Okurların ilgisini değerli yapıtlara yönlendirme” diye bir durum söz konusu değildir.

Cevap B

Örnek Soru (1994 ÖSS)

Karagöz oyunu Osmanlı – Türk toplumunun yüzyıllarca yaşamış sanat dallarından biridir. Tanzimat’tan bu yana özellikle Cumhuriyet döneminde yerini Batı’dan gelen sinema ve tiyatroya bırakmıştır. Bu sanat dalı, bugün bize çok uzak ve yabancı gelen islam uygarlığı döneminde, halkın dilini, inançlarını yansıtan zengin bir kaynaktır. Geçmişi tanımak ve öğrenmek isteyenler bu kaynağı değişik açılardan değerlendirebilir.

Bu parçada, Karagöz ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A) Toplumsal yaşamı yansıtan bir geçmişi olduğuna
B) Günümüzde yerini başka sanat dallarının aldığına
C) Güldürü öğelerinden yararlanarak oluşturulduğuna
D) Farklı yönlerden incelenmeye uygun bir kapsamı bulunduğuna
E) Eski dönemler hakkında bilgi verdiğine

Cevap C

4)PARAGRAFIN YAPISI

a)Giriş Bölümü

• Paragrafın ilk cümlesidir.Parçanın “tanıtım” cümlesi de denilebilir.
• Giriş cümlesinde, kendisinden önce bir cümle olduğunu düşündürecek kelimeler, bağlaçlar ve edatlar bulunmaz.
• Kısa ve ilgi çekici olması gerekir.
• Kendinden sonra gelen cümlelere bağlı olması gerekir.

Aşağıdaki cümleleri inceleyelim.

• Edebiyat, duygularımızı, düşüncelerimi anlatabildiğimiz bir sanattır. (Giriş cümlesi olabilir.)
• Edebiyat da duygularımızı, düşüncelerimi anlatabildiğimiz bir sanattır.(Giriş cümlesi olamaz. Çünkü edebiyat da diyerek sanki kendinden önce başka bir sanatı da anlatmış imajı vardır.)

Çıkmış Soru//ÖSS-1983

Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir paragrafın başlangıç cümlesi olabilir?

A)Oysa bu sanatçının çağında daha niceleri yaşamış ürün vermiştir.

B)Kimi ise sanatın en çetin doruklarına tırmanmayı bilmiştir.

C)Bir de gerçek insanlık örneği olmuş kişiler vardır.

D)Bunun bir nedeni olmalı diye düşünmez misiniz?

E)Geçen gün şiir kitaplarını şöyle bir karıştırdım.

b)Gelişme Bölümü

• Giriş bölümünde verilen düşünce bu bölümde desteklenir.
• Yardımcı düşüncelerin verildiği bölümdür.
• Ana düşüncenin daha iyi anlaşılmasının sağlanıldığı bölümdür.
• Örnekler ve ayrıntıların olduğu bölümdür.
• Bu bölümde düşünceyi geliştirme yollarından yararlanılır (benzetme, tanık gösterme, karşılaştırma vb.)

c)Sonuç Bölümü

• Düşüncelerin bir sonuca bağlandığı, anlatılanların özetlendiği bölümdür.
• Sonuç bölümünde “sonuç olarak, özetle, bundan dolayı, kısaca…” gibi bağlayıcı ögeler bulunabilir.

d)Paragrafa Cümle Ekleme

•  Bir paragrafın başına,ortasına ve sonuna getirilecek cümle,kendisinden önceki veya sonraki cümleyle dil ve düşünce yönünden bağlantılı olmalıdır.
•  Bazı sorularda paragrafın başına,ortasına bazılarında ise sonuna cümle ekleme sorulabilir.Bu durumda parçanın anlam bütünlüğü ve yapısal bağlılığı dikkate alınmalıdır.

Çıkmış Soru 2019

 Bütün yapıtlar kendilerinden önceki yapıtlarla yapılmış bir konuşmanın izlerini taşır. Dostoyevski İnsancıklar’da Gogol’la tartışır. Kafka, Dönüşüm’de Dostoyevski’nin elli yıl önce sorduğu soruyu, “İnsan mıyım, yoksa böcek mi?” sorusuyla cevaplar. Oğuz Atay romanlarını yaralı Don Kişotların, yeraltında yaşayanların, hamam böcekleri ve metamorfozların yankılandığı bir vadide yazar.

Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Hiçbir yapıt boşluğa doğmaz; akan nehre sonradan eklenir.
B) Hemen her anlatı çoktan kabul edilmiş doğruların üzerinde yükselir.
C) Her yazar kendinden önce düğümlenmiş metinlerin ilmeğini çözer.
D) Her yapıt, olay örgüsü açısından biricik olma idealiyle yola çıkar.
E) Edebî yapıtlar, yazarının iç hesaplaşmalarının yansıdığı bir aynadır.

Cevap A

Çıkmış Soru/2011

 (I) İnsan ilişkilerinin öneminin yeterince kavranmamış olması, çocuk gelişimiyle ilgili birtakım sorunları da beraberinde getirdi. (II) Söz gelimi günümüzde, kendi kendine oyun kuramadığı için üretken olamayan, edilgen, çevreye karşı ilgisiz, evlere hapsolmuş çocuklar yetişiyor. (III) Bunların hayal güçleri, erken yaşta tanıştıkları ve hayatlarının doğal bir parçası olan televizyonla ve bilgisayar oyunlarıyla sınırlanmış durumda. (IV) Televizyondaki reklamlar çocukları ticari birer araç olarak görüyor. (V) Kaba kuvveti ve silah kullanmayı özendiren, sanat değeri düşük filmler ve kimi yayınlar yüzünden özellikle çocuklar, çeşitli psikolojik sorunlarla yüz yüze geliyorlar. (VI)

Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine düşüncenin akışına göre “Bütün bunlardan daha da önemlisi, bu türden olumsuzluklar tekrar tekrar yaşanıyor.” cümlesi getirilebilir?

A) II.      B) III.      C) IV.      D) V.     E) VI.

Cevap E. Çünkü bütün cümlelerde çocuk gelişiminin olumsuz noktaları belirtilmiştir. Bu nedenler VI. cümleden sonra getirilmesi en uygundur.

e)Parçayı İki Paragrafa Ayırma

• Yazar konuyu işlerken her bir paragrafta konunun farklı bir yönünü , boyutunu ele alır.
• Anlattığı bir konudan  farklı bir konuya geçtiğinde, yeni bir paragrafa da geç­mesi gerekir.
• Bu konuyla ilgili sorularda iki ayrı düşüncenin anlatıldığı bir paragraf  verilir.Ve bu paragrafı iki paragrafa bölmemiz istenir.

2019 Çıkmış Soru

 (I) Max Weber, meşhur Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu  adlı eserinde Protestan ahlak anlayışının kapitalizmin doğuşunda oynadığı rolü ortaya koymaya çalışmıştır. (II) Weber’in iktisadi zihniyetle dinî inançlar arasında kurduğu bu ilişki hâlâ ilgiyle takip edilmektedir. (III) Siyaset alanında Weber, çağdaş siyaset biliminin temel konularından olan iktidar, egemenlik, otorite ve meşruiyet gibi olgularla ilgilenmiş, bürokrasi ve siyaset arasındaki ilişkilere dikkat çekmiştir. (IV) Siyasal iktidarın meşruluğunun temellerini bir model çerçevesinde açıklamaya çalışmıştır. (V) Ona göre siyaset kişinin diğer kişiler üzerinde egemenlik kurmasıdır. (VI) Söz konusu egemenlik farklı olabilmekte ve meşrulaştırılırken farklı argümanlara dayanabilmektedir.

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?

A) II B) III C)IV D) V E) VI

cevap B

2017// Çıkmış Soru 

(I) Türkiye’nin konut mimarisine yönelik farkındalığı 1970’lerde kurumsallaşmaya başladı. (II) 1973 yılında çıkarılan Eski Eserler Kanunu ile cami, kervansaray, hamam gibi yapıların yanı sıra yöresel konutlar ve kentsel sit alanları da koruma altına alındı. (III) Ardından 1976 yılında, eski evlerin korunması için Türkiye Tarihî Evleri Koruma Derneği kuruldu. (IV) Derneğin amacı, tarihî evlerin ortak bir kültürel mirasın parçası olduğunu halka göstermekti. (V) Evlerin bakımına katkı sağlamak adına ev sahiplerine yardımda bulunmak da derneğin öncelikleri arasındaydı. (VI) Türkiye Tarihî Evleri Koruma Derneği için son derece anlamlı bir logo tasarlandı. (VII) Osmanlı Dönemine ait tipik ahşap bir evin kolonlarla desteklenmiş üst katının silüeti logoda yer almaktaydı.

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf hangi cümleyle başlar?
           A) II B) III C) IV D) V E) VI

Cevap E

2017//Çıkmış Soru 

(I) Egzistansiyalizm bir felsefe sistemidir. (II) Alman filozofu Heidegger tarafından ortaya atılmış, İkinci Dünya Savaşı yıllarında Fransız düşünürü ve romancısı Sartre’ın benimsemesi ve edebiyata uygulamasıyla bütün dünyaya yayılmıştır. (III) Egzistansiyalist eserlerde standart karakterler yoktur, durumlarla karşı karşıya kalmış insanlar vardır. (IV) Karar verme özgürlüğüne sahip olan bu insanlar, karşılaştıkları durumlarda yaptıkları işlerle kendi özlerini yaratırlar.(V) Egzistansiyalist eserlerdeki insanların belirli davranış biçimleri olmadığı için yapacakları işler önceden kestirilemez. (VI) Bu bakımdan roman örgüsü, okurların merakını sürekli uyanık tutacak şekilde düzenlenir.

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf hangi cümleyle başlar?
A) II B) III C) IV D) V E) VI

Cevap B

f)Paragrafta Düşüncenin Akışını Bozan Cümleyi Bulma

      Her cümle kendinden önceki ve sonraki cümleyle hem anlam hem de yapı bakımından birbiriyle bağlantılıdır.Cümlelerden biri ele alınan konudan anlam ve yapı bakımından uzaklaşırsa yani diğer cümlelerden farklı bir konuyu ele alırsa paragrafın düşünce akışı bozulur.

     21 tane araba var. Bunun 20 tanesi siyah bir tanesi beyaz olsun. Takdir edersiniz ki o beyaz araba bütünlüğü bozacaktır. İşte düşüncenin akışını bozan cümle de diğer cümlelerden farklı bir konuyu ele alacak ya da farklı bir durumu savunacaktır.

Çıkmış Soru//2019 

(I) Geçmişten bugüne uçaklara yıldırımlar kadar türbülanslar da ciddi hasarlar verir. (II) Uçaklar genellikle tırmanır veya alçalırken yıldırım çarpmasına maruz kalırlar. (III) Yıldırım ilk olarak uçağın burun veya kanat ucu gibi sivri bir kısmına temas eder. (IV) Temasın gerçekleştiği noktada havadaki moleküllerin iyonlaşması nedeniyle oluşan bir parlama görülür. (V) Ardından elektrik yüklü parçacıklar iletken dış yüzey boyunca ilerler ve uçağın bütünlüğüne zarar vermeden kuyruk gibi bir başka sivri kısmından gökyüzüne dağılır.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

A) I B) II C)III D) IV E) V

                                                                                                        Cevap A

Çıkmış Soru//2018

(I) Eski çağlardan beri ticareti yapılan inci, bugün de yaygın bir şekilde alınıp satılmaktadır. (II) İnciyi oluşturabilen en tipik deniz hayvanının istiridye olduğu bilinmektedir. (III) Bu su canlısı, içine girip yerleşen kum tanecikleri veya larvalara karşı kendini korumak için sedef adı verilen sıvı bir madde salgılamaktadır. (IV) Sedef bir yandan salgılanıp çoğalırken diğer yandan istiridyenin içine yerleşen maddeyi kaplayarak incinin oluşmasını sağlamaktadır. (V) İncinin büyüklüğü, şekli, parlaklığı ve rengi de bu süreçte oluşmaktadır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

                                                                                                              Cevap A

Çıkmış Soru//2017

(I) Bir oyun ya da senaryo, bir hamlede yaratılmaz; yazarının zihninde, birdenbire ve bütünüyle belirmez. (II) Yazarın ilk çabalarıyla ortaya çıkan, en fazla, ilkel bir taslaktır. (III) Yazar, göstermeye dayalı eserini adım adım geliştirerek ona son biçimini verir. (IV) En ilkel kurgu bile bir birikimin ürünüdür. (V) Bu sürecin uzunluğu, yazarın hazırlığına ve çalışma tarzına bağlıdır.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

                                                                                                                   Cevap D

g)Paragrafta Yer Değiştirme

• Paragraflar genelden özele ya da özelden genele doğru gider genellikle. Cümlelerden biri bu kurala uymamıştır ve düşüncenin akışını bozmuştur. Düşünceyi tamamlamak için cümlelerin yeri değiştirilir.

Çıkmış Soru//1999

(I) Oyun, bir gün içinde hatta birkaç saatte geçen olaylar üzerine kurulmuş. (II) Oyun, üç birlik kuralına uygun; ancak izleyicinin merakını kamçılama yönünden zayıf kalıyor. (III) İlk bölümün ikinciye göre çok kısa oluşu, izleyenleri rahatsız ediyor. (IV) Kişiler kendi toplumsal, psikolojik, ekonomik ve kültürel yapılarına uygun olarak olaylar içinde verilmiş. (V) Sanatçı, bu eksiklerine karşın, bir oyun yazan olarak umut veriyor.

Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek için, aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?

A) I. cümleyle II. yer değiştirmeli

B) II. cümleyle III. yer değiştirmeli

C) III. cümleyle IV. yer değiştirmeli

D) IV. cümle I. den sonra gelmeli

E) V. cümle II. den sonra gelmeli

                                                                                                            Cevap D

h) Paragrafın Hangi Soruya Karşılık Yazıldığı Bulma

• Soru,paragrafın özellikle giriş cümlesiyle  dil ve anlam yönünden bağlantılı olması gerekir.
• Sorunun paragrafın tamamını karşılaması gerekir.
• Paragraf ile cevap seçeneği olan soru arasında dil ve anlam yönünden sıkı bir bağ vardır.
• Paragrafın hangi konudan bahsedildiğini iyi analiz etmek gerekir.

Çıkmış Soru//2008

 Çok uzun zamandır tartışılan bu konuda en güzel sözü Milan Kundera söylüyor: “Roman 21. yüzyıla yakışmıyor.” Bence de roman 21. yüzyıla yakışmıyor. Çünkü bu yüzyıldaki insanların yaşam biçimi, ne ağır şeyleri okumaya ne de oturup ağır şeyler yazmaya izin veriyor.

Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söylenmiş olabilir?

A) Günümüzde romanın öteki yazınsal türler arasındaki yeri nedir?

B) Okurların romandan beklentileri nelerdir?

C) Sizce roman neden artık hiç ilgi görmüyor?

D) Romanı öteki türlerden ayıran özellikler değişti mi?

E) Roman okumanın kendine özgü bir yöntemi var mıdır?

                                                                                                               Cevap C

İ)Paragraf Tamamlama

• Bu tür sorularda paragrafın başına, ortasına veya so­nuna getirilebilecek cümleyi buldurma amaçlanmak­tadır
• Yerleştirilecek olan cümle paragrafla dil ve an­lam bakımından uyumlu olması gerekir..
• Paragrafın başı boş bırakılmışsa  giriş cümlelerin özelliklerini unutmamak gerekir. Giriş cümlesinde kesinlikle bağlama unsurları(bağlaç, edat, zamir…) yer almaz.
• Gelişme bölümü yani paragrafın ortası boş bırakılmışsa gelişme bölümünün özellikleri dikkat edilmelidir.Gelişme bölümü düşünceyi geliştirme yollarının(benzetme,tanık gösterme, karşılaştırma vb.) kullanıldığı bölümdür.
• Parçanın sonu bırakılmışsa sonuç bölümünün özellikleri dikkat edilmelidir. Sonuç bölümünde “sonuç olarak, özetle, bundan dolayı, kısaca…” gibi bağlayıcı ögeler bulunabilir.

Paragrafta Anlam Çıkmış Soru//2019

Bütün yapıtlar kendilerinden önceki yapıtlarla yapılmış bir konuşmanın izlerini taşır. Dostoyevski İnsancıklar’da Gogol’la tartışır. Kafka, Dönüşüm’de Dostoyevski’nin elli yıl önce sorduğu soruyu, “İnsan mıyım, yoksa böcek mi?” sorusuyla cevaplar. Oğuz Atay romanlarını yaralı Don Kişotların, yeraltında yaşayanların, hamam böcekleri ve metamorfozların yankılandığı bir vadide yazar.

Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Hiçbir yapıt boşluğa doğmaz; akan nehre sonradan eklenir
B) Hemen her anlatı çoktan kabul edilmiş doğruların üzerinde yükselir
C) Her yazar kendinden önce düğümlenmiş metinlerin ilmeğini çözer
D) Her yapıt, olay örgüsü açısından biricik olma idealiyle yola çıkar
E) Edebî yapıtlar, yazarının iç hesaplaşmalarının yansıdığı bir aynadır

                                                                                                              Cevap A

Paragrafta Anlam Çıkmış Soru// 2017

Sevgili arkadaşlarım, öykülerinizde güzel bir cümle bulup sonra onun sürüklediği yere gitmek gibi bir illet tespit ettim. Öncelikle şunu söylemek zorundayım: Cümlelerinize âşık olmamalısınız! Sözlerimi tuhaf bulmayın. Her yazar, bulduğu bir sözcüğe hatta kurduğu bir cümleye âşık olmaz mı? Olur. Bazen hoştur bu ama iyi yazar, silkinip kendine gelendir. Haydi diyelim ki kendinize gelemediniz, o hâlde kaybolacağınızı bilin. Kaybolmayın!
Ha, kaybolmak da bir tercih dediniz. O zaman da keşiflerle dönün. ______.

Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Genç kalemlerin bu yaygın hastalığa tutulması olağan bir durumdur
B) Zaten edebiyat, daha önce duyulmamış, özgün parçaların bileşimidir
C) Ulaşmayı hedeflediğiniz eseri sevmek zorunda olduğunuzu da aklınızdan çıkarmayın
D) Uyandırmak istediğiniz imgeye hizmet edecek şekilde sunun ayrıntıları
E) Dilin size verdiği gücün büyüsüne kapılıp gitmemeye de gayret edin

                                                                                                                            Cevap B

Paragrafta Anlam Çıkmış Soru//2017

En basitinden en karmaşığına kadar birçok buluş, hayata geçmeden önce uzak bir hayalden ibarettir. Bu noktada yapılamaz, gidilemez gibi sınırlamalar insanları bir anlamda tahrik eder. _______. Çünkü olanaksıza boyun eğmeme, meydan okuma içgüdüsel bir davranıştır. Kuşkusuz cesaret, bilimde olmazsa olmazlardan biri ve bilim insanlarında itici güç oluşturan bir unsur. Popper, olanaksızı deneyen bilim insanlarını “cesur tahminler yapan ve kendi tahminlerini çürütme yolunda ciddi çabalar gösteren kişiler” olarak tanımlar.

Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Olmaz deneni gerçekleştirme isteği, insan doğasındaki temel unsurlardandır
B) En uzak ihtimaller bile yoğun bir çabayla günün birinde gerçeğe dönüşür
C) Çok bilinen bir atasözü, talihin cesur insanlardan yana olduğunu söyler
D) Bilimdeki her buluş ve yenilik, doğanın engellerine bir meydan okumadır
E) Bilimsel başarının temelinde öğrenme isteği ve kişisel gayret vardır

                                                                                                                           Cevap A

Paragraf planı ya da yapısı ile ilgili şu soru kalıpları kullanılmaktadır:

Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

Düşüncenin akışına göre … cümlesinin numaralanmış yerlerden hangisine getirilmesi uygun olur?

Bu parçanın son cümlesi düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanabilir?

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense, ikinci paragraf hangi cümleyle başlar?

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek için, aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?

Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık olarak söylenmiş olabilir?

5) Paragrafta Başlık

• Konuyu en iyi şekilde kapsayıp yansıtan ve bir veya birkaç sözcükten oluşan sözcük grubuna başlık denir.
• Başlık, bir parçanın konusu veya bakış açısı hakkında bilgi verir.
• Başlık, yapıtın ana düşüncesini çağrıştırır.
• Başlık ilgi çekici ve düşündürücü olmalıdır.
• Başlık bulunurken giriş cümlesinin dikkatlice okunması gerekir.Paragrafta en fazla neyden bahsediliyorsa başlık odur.
   

Paragrafta Anlam Çıkmış Soru//1988

Sanatın amacı, kişinin düşüncesini, duyarlılığını
geliştirmek; ona dünyaya ve insanlara insanca
bakma, sezme, kavrama gücü kazandırmaktır.
Sanat ürünlerine ilgi duymayan, hayali işlemeyen,
başkalarının akıllarına, dertlerine ortak olmayan
bir bilim adamı, bir yargıç, bir yönetici
düşünelim; bunların toplumlara, insanlığa ne
yararı olur? İnsanın insan sevgisiyle yoğrulmadığı
toplumlarda bütün yönleriyle ilkellik egemen
olmaz mı?

Yukarıdaki parça için en uygun başlık aşağıdakilerden hangisi

oalbilir?

A) Sanat ve Düş Gücü            B) Sanat ve İnsan

C)Sanat ve Yaratıcılık             D)Sanatın Gelişimi

E)Sanatın Doğuşu

                                                                        Cevap C

---

Paragrafta Anlam Kapsamlı Konu Anlatımı yazımız burada sona ermiştir.

Paragrafta Anlam Kapsamlı Konu Anlatımı yazımızda Paragrafta Anlam konusunu ayrıntılarıyla ve örnek sorularla işledik. Paragrafta Anlam Kapsamlı Konu Anlatımı yazımızı okuduktan sonra aşağıdaki yazılarımızı da okursanız konular arasındaki bütünlüğü sağlamış ve konuları daha iyi kavramış olacaksınız.

1. Sözcükte Anlam Kapsamlı Konu Anlatımı
2. Sözcükte Anlam Olayları Kapsamlı Konu Anlatımı
3. Söz Öbeklerinde Anlam Kapsamlı Konu Anlatımı
4. Cümlede Anlam Kapsamlı Konu Anlatımı
5. Anlamlarına Göre Cümleler
6. Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yolları
7. Sözlü Anlatım Türleri Konu Anlatımı
8. Anlatım Türleri Kapsamlı Konu Anlatımı