Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir Konu Anlatımı

Ders Sarayı’nın sizler için hazırladığı Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir Konu Anlatımı yazımıza hoş geldiniz. Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir Konu Anlatımı yazısı Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir konusunu detaylı ve kapsamlı şekilde ele almaktadır. Konu anlatımı yazımızda Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir anlayışı ile eserler vermiş. Nazım Hikmet, Ercüment Behzat Lav, Hasan İzzettin Dinamo ve İlhami Bekir Tez’i işleyeceğiz.

Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir Konu Anlatımı yazımızda konuyu bol örnekle, ayrıntılarıyla ve pek bilinmeyen yönleriyle ele aldık. Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir Konu Anlatımı yazımızı okuduktan sonra Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir ile ilgili aklınızda hiçbir soru işareti kalmayacak. Haydi başlayalım.

         SERBEST NAZIM VE TOPLUMCU ŞİİR
(1920-1940)

• Toplumcu gerçekçi şiir serbest nazım özellikleri taşır ve ideolojik içerikli bir şiirdir.
• Bireysel konular yerine sosyal siyasal konulara öncelik verirler.
• Marksist ve Materyalist bir dünya görüşü üzerine şekillenmiştir.
• Marksizm: İnsanın özgürleşmesi gerektiğini savunan bir görüştür.İşçi sınıfının haklarını gözeten ve kapitalizme karşı bir harekettir.Marksizm’in çıktığı zamanlarda 12 ,13 yaşındaki çocuklar bile günde 15,16 saat çalışıyordu. Marx’da bu akımı ortaya atar.
• Materyalizm: Evrende her şeyin maddeden meydana geldiğini, ruhlar aleminin olmadığını savunan bir görüştür.
• Toplumcu gerçekçi edebiyat: Halkçılık, köycülük kavramları ile hümanist bir düşünce etrafında şekillenen bir edebiyattır.
• Toplum için sanat anlayışı hakimdir.
• Sanatın dinle ilgisi olmaması gerektiğini düşünürler.
• Geleneksel sanat anlayışına karşı çıkarlar.
• Kafiye, redifi önemsememişlerdir.
• Yalın, açık, anlaşılır bir dil ve üslup benimsemişlerdir.
• Argoya, slogan unsurlarına sıkça yer vermişlerdir.
• İlk sosyalist/toplumcu gerçekçi şairler, şiirlerini daha çok Aydınlık ve Resimli Ay dergisinde yayımlamışlardır.

Temsilciler: Nazım Hikmet, Ercüment Behzat Lav , Hasan İzzettin Dinamo, İlhami Bekir Tez.

1) Nazım Hikmet Ran (1902-1963)

• İlk şiiri Feryad-ı Vatan küçük yaşlarda yazan şairin ilk dönem şiirlerinde melankolik bir hava hakimdir.
• Nazım Hikmet, ölçüyü ve uyağı kullanmayan ilk şairdir.
• Rusya’dan Türkiye’ye döndükten sonra çağdaşlarından çok farklı bir şiir dener: 835 Satır. Bu şiirler Marksist ideolojinin ürünüdür.
• Nazım Hikmet, sosyalist fikirlerle ilk kez Anadolu’da tanışır. Anadolu’ya geçtikten sonra bir yandan savaşın bir yandan da halkın sorunlarıyla, o güne kadar yeterince farkına varamadığı gerçeklerle karşılaştıktan sonra hece ve aruz ile yetinemeyeceğini yeni bir şiire geçmesi gerektiğini düşünür.
• Tanıştığı sosyalistlerin de etkisi şiir anlayışının şekillenmesinde etkili olmuştur. Sosyalistlerin fikirleri hoşuna gider ve bu fikirleri bizzat öğrenmek için Sovyet Rusya’ya gider. Burada iki yıl kalır ve komünizm fikirlerini tam olarak oturtur.
• Gördüğü kıtlığı, yok oluşu Rusya’da şiire dökmeye çalışır. Ancak mevcut şiir anlayışı buna olanak sağlamaz. Mayakovski’nin şiir anlayışı aklına gelir ve şiirlerini o şekilde yani basamaklı ve kafiyesiz yazar.
• Nazım 1924 yılında Türkiye’ye tekrar geri döner. Vezinsiz ve basamaklardan oluşan şiir biçimini ilk defa bu yıllarda denemeye başlar. Bu şiirlerde Fütürizm’in etkisi vardır. İlk kitabı “Güneşi İçenlerin Türküsü” 1926’da basılır.
• Nazım Hikmet’in şiir anlayışı üç farklı dönemde ele alınmaktadır:

Nazım fütürist bir sanatçıdır. Fütüristler, geleceği inşa edecek olan unsurlar olarak çelik, demir, bakır gibi madenler ve bunlardan yapılan makineler olacağı için şiirlerinde adeta bu madenleri kutsarlar. Konstrüktivizmde de makine, demir, cam, çelik gibi madenlere taparcasına bağlılık vardır. “Makineleşmek İstiyorum”

“Tahir ile Zühre Meselesi”, “Mavi Gözlü Dev”, “Piraye’ye Mektuplar”, “Kerem Gibi” şiirleri ünlüdür.

Resimli Ay dergisinde yayımladığı “Putları Yıkıyoruz” yazısında Abdülhak Hamit Tarhan’ı ve Mehmet Emin’i eleştirmiştir.

Eserleri

Şiir: 835 Satır, Jakond ile Si-Ya-U, Varan 3, 1+1= Bir, Sesini Kaybeden Şehir, Gece Gelen Telgraf, Portreler, Taranta Babu’ya Mektuplar, Simavne Kadısının Oğlu, Şeyh Bedrettin Destanı, Kurtuluş Savaşı Destanı, Dört Hapishaneden Rubailer, Benerci Kendini Niçin Öldürdü, Kuvâyi Milliye, Yatar Bursa Kalesinde, Memleketimden İnsan Manzaraları, Yeni Şiirler, Son Şiirleri, İlk Şiirler, La Fontaine’den Masallar

Oyun: Kafatası, Ferhad ile Şirin, Yusuf ile Menofis, Demokles’in Kılıcı, Kadınların İsyanı

Roman: Kan Konuşmaz, Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim, Yeşil Elmalar

Öykü–Masal: Hikâyeler, Çeviri Hikâyeler, Masallar

Yazılar: Sanat, Edebiyat, Kültür, Dil, Yazılar, Konuşmalar

Mektup: Piraye’ye Mektuplar, Cezaevinden Mehmet Fuat’a Mektuplar, Kemal Tahir’e Mahpushaneden Mektuplar

Ne Güzel Şey Hatırlamak Seni

Ne güzel şey hatırlamak seni:
ölüm ve zafer haberleri içinden,
hapiste
ve yaşım kırkı geçmiş iken…

Ne güzel şey hatırlamak seni:
bir mavi kumaşın üstünde unutulmuş olan elin
ve saçlarında
vakur yumuşaklığı canımın içi İstanbul toprağının…
İçimde ikinci bir insan gibidir
seni sevmek saadeti…
Parmakların ucunda kalan kokusu sarduya yaprağının,
güneşli bir rahatlık
ve etin daveti:
kıpkızıl çizgilerle bölünmüş
sıcak koyu bir karanlık…

Ne güzel şey hatırlamak seni,
yazmak sana dair,
hapiste sırt üstü yatıp seni düşünmek:
filanca gün, falanca yerde söylediğin söz,
kendisi değil
edasındaki dünya…

Ne güzel şey hatırlamak seni.
Sana tahtadan bir şeyler oymalıyım yine:
bir çekmece
bir yüzük,
ve üç metre kadar ince ipekli dokumalıyım.
Ve hemen
fırlayarak yerimden
penceremde demirlere yapışarak
hürriyetin sütbeyaz maviliğine
sana yazdıklarımı bağıra bağıra okumalıyım…

Ne güzel şey hatırlamak seni:
ölüm ve zafer haberleri içinde,
hapiste
ve yaşım kırkı geçmiş iken…

Nazım Hikmet

Tahirle Zühre Meselesi

Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da
hattâ sevda yüzünden ölmek de ayıp değil,
bütün iş Tahirle Zühre olabilmekte
yani yürekte.

Meselâ bir barikatta dövüşerek
meselâ kuzey kutbunu keşfe giderken
meselâ denerken damarlarında bir serumu
ölmek ayıp olur mu?

Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da
hattâ sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.

Seversin dünyayı doludizgin
ama o bunun farkında değildir
ayrılmak istemezsin dünyadan
ama o senden ayrılacak
yani sen elmayı seviyorsun diye
elmanın da seni sevmesi şart mı?
Yani Tahiri Zühre sevmeseydi artık
yahut hiç sevmeseydi
Tahir ne kaybederdi Tahirliğinden?

Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da
hattâ sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.

Nazım Hikmet

2) Ercüment Behzat Lav (1903-1984)

• Dadaizm, Sürrealizmi Kübizm, Fütürizm akımlarından etkilenmiştir. Fütürizmin edebiyatımızdaki ilk temsilcisidir.
• Ercüment Behzat Lav, Türk şiirinde serbest ölçüyü uygulayan ilk şairlerdendir.
• Her türlü dogmatik düşüncenin karşısına diyalektik materyalizmi koymuştur.
• Serbest nazım ve toplumcu gerçekçi anlayışla eserler kaleme aldı.
• Toplumsal hadiseler ve ülke meselelerini irdeleyen şiirler yazmıştır.
• Son dönem şiirlerinde hümanizmin etkisinde kalarak şiirlerini oluşturur.
• İlk şiir kitaplarını 1930’lu yılların başında yayımlayarak adını duyuran şair ölçülü, uyaklı şiire karşı çıkışıyla dikkati çekmiştir.
• Gerçeküstücülükten başlayarak değişik şiir akımlarını deneyen şair, şiirimize alaysılamayı getiren ilk şair olma özelliğini taşır.

Eserleri

Şiir: Kaos, S.O.S., Mau Mau, Üç Anadolu, Açıl Kilidim Açıl

Sihirli Değnek

Bir sihirli değneğim olsa;
vurduğum yerde güller açılsa,
Uçan güller…

Bir sihirli değneğim olsa;
vursam bir nar ağacına,
narlar çatlasa kahkahadan…
Ve bebek yüzlü kızlar,
uzatsa başlarını
tane tane dallardan…

Onları ceplerime doldursam,

bir masal ömrü sürmek için
götürsem billûr sarayıma!

Ercüment Behzat Lav

3) Hasan İzzettin Dinamo (1909-1989)

• İlk şiir kitabı “Adsız Kitap”tır.
• İlk şiirlerinde hece ve aruz ölçüsünü kullanmıştır. Daha sonra Nazım Hikmet’in 835 Satır şiirinden etkilenip serbest tarzda şiirler yazmıştır.
• Son derece üretken bir sanatçı olan Hasan İzzettin Dinamo şiir, roman, destan ve anı türlerinde eserler kaleme almıştır.
• Heceyle yazılmış ilk şiiri İzler dergisinde çıkan Hasan İzzettin Dinamo, önceleri Faruk Nafiz etkisinde aşk ve doğa temalı şiirler yazmıştır.
• 1930’dan sonra, Nâzım Hikmet’in etkisiyle toplumsal yanı ağır basan serbest şiire geçmiş, özellikle Ses ve Yeni Edebiyat dergilerinde yayımlanan toplumsal gerçekçi şiirleriyle bu akımın öncüleri arasında yer almıştır.
• 1965’ten sonra ise genellikle roman alanındaki yoğun çalışmalarıyla dikkati çekmiştir. Romanlarında genellikle savaş dönemlerini konu edinmiştir.
• 1977’de “Kutsal Barış” adlı romanıyla Orhan Kemal Roman Armağanı’nı kazanmıştır.
• En tanınmış eseri sekiz ciltten oluşan “Kutsal İsyan” adlı eseridir. Birinci Dünya Savaşı’nı ve Kurtuluş Savaşı‘nı konu edinir.
• Öksüz Musa, Açlık, Musa’nın Mapusanesi, Musa’nın Gecekondusu, Koyun Baba yazarın babasını ve ağabeyini kaybettikten sonraki yaşam evrelerini veren romanlardır. Bir bakıma otobiyografik roman özelliği göstermektedir.

Eserleri

Şiir: Adsız Kitap, Deniz Feneri, Karacaahmet Senfonisi, Özgürlük Türküsü, Mapusanemden Şiirler, Sürgün Şiirleri, Gecekondumdan Şiirler, Kavga Şiirleri, Çoban Şiirleri, Tuyuglar, Nazım’dan Meltemler

Roman: Kutsal İsyan, Savaş ve Açlar, Ateş Yılları, Kutsal Barış, Öksüz Musa, Türk Kelebeği
Adalet Sıtması, Anadolu’da Bir Yunan Askeri, Sübyan Koğuşu, Musa’nın Mapusanesi
Koyun Baba, Musa’nın Gecekondusu, Açlık

Anı: 6-7 Eylül Kasırgası, Edebiyat Anıları

Öykü: Savaşta Çocuklar

Bahar Türküsü

Ben, doğa, aydınlık, öğle ışığı şairi
Sevmiyorum günahım kadar
içinde dedikodu, suikast hortlaklarının
tabur tabur dolaştığı
bu melun geceyi.

Ben, doğanın şarkısını söylüyorum
Doğayı özleyen insanın şarkısını.
Çiçekleri ancak düşünde gören
Bülbülleri kitaptan okuyan
mapusane kokan
insanın şarkısını.

Bu mavi uçurumda ısırarak kuru ekmeğini
yalnız insan acı çekiyor.
Yoksa her şey güzel yağmurundan

Hasan İzzettin Dinamo

4) İlhami Bekir Tez (1906-1984)

• İlk şiirlerini hece ölçüsüyle yazmıştır. Bu şiirlerini Milli Mecmua’da yayımlamıştır. Daha sonra Nazım Hikmet’in edebiyat anlayışından ve düşüncelerinden etkilenerek serbest ölçüyle şiirler yazmaya başlamıştır.
• Toplumsal şiirlerinde Nazım Hikmet’in etkisi altında kalmıştır.
• Tema olarak kadın-erkek ilişkilerini de işlemiş, çocuk şiirleri de yazmıştır.
• “24 Saat” adlı eseri işçileri konu alan ilk eseridir, bir işçinin bir gününü anlatır. Daha sonraki süreçte “Forma A” ve “Herhangi Bir Şiir Kitabıdır” eserlerini yayımlar.
• Cumhuriyet’in onuncu yılında yazdığı “Mustafa Kemal” şiir kitabı destan özelliği göstermektedir.
• Roman türünde de eserler kaleme almıştır. İlk romanı Asfalt’ta İstanbul’un Suadiye semtindeki sosyal değişimleri anlatır. İkinci romanı Taşlıtarla’daki Ev romanında savaşın insanlar üzerindeki psikolojik etkilerine değinir. Son romanı ise “Herhangi Bir Roman Kitabı”nda ise 1950’li yılların dünyasından kesitler vererek Türkiye’nin ve Ortadoğu’nun toplumsal durumunu kültürel boyutlarıyla ele alıyor.

Eserleri

Şiir: 24 Saat, Mavi Kitap (Nâzım Hikmet’le), Birinci Forma A (1930), Herhangi Bir Şiir Kitabıdır (1931), Mustafa Kemal (1933), Ninni Çocuğum (1935), Olduğu Gibi (1935), Hürriyete Kaside (1945), Birinci Seans (1956), İskambil (1956), En Güzel Şarkı (1960). Şiirler (yukarıdaki kitaplar ve bunlara girmemiş bazı şiirler, 1971), Küba (1962), Papaz Haluk (bir şairin mektupları, 1962), İşte Hürriyet (1968), Altın Destan Mustafa Kemal (Cumhuriyetin 50. Yıl dönümü Armağanı, 1973), Yetmiş Yaşın Melankolisi (1975), Unuttum (1979).

Roman: Asfalt (1928), Taşlı Tarladaki Ev (1944), Herhangi Bir Roman Kitabıdır, Herhangi Biri (1965)

Duvar

Dağ başını duman almış
Gümüş dere hiç akmıyor
Yolu tutmuş eşkıyalar
Bırakmıyor bırakmıyor

Bu gök deniz nerede var
Özlem burcu burcu kokar
Yel soldurur ateş yakar
Bırakmıyor bırakmıyor

Şu ağaçlar güzel kuşlar
Kuşlar dallara konmuşlar
Geçit vermez sıra dağlar
Bırakmıyor bırakmıyor

Ah bir güneş doğsa deriz
Karanlığı boğsa deriz
Püfler aydınlığı rüzgâr
Bırakmıyor bırakmıyor

İlhami Bekir Tez

Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir Konu Anlatımı yazımız burada sona ermiştir. Konu anlatımı yazımızda Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir anlayışı ile eserler vermiş. Nazım Hikmet, Ercüment Behzat Lav, Hasan İzzettin Dinamo ve İlhami Bekir Tez’i işledik. Sitemizde yer alan Yedi Meş’aleciler Kapsamlı Konu Anlatımı yazısını okumanızı da öneririz. Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir ile ilgili ek çalışmalar yapmak isterseniz burayı ziyaret edebilirsiniz.