Ders Sarayının sizler için hazırlamış olduğu bu yazıda Sıfat ve Sıfat Tamlaması, Sıfatlarda Yapı konu anlatımı yazısına hoş geldiniz. Sıfat ve Sıfat Tamlaması konusu TYT sınavında çıkabilecek önemli konulardan birisi olduğundan, konu anlatımı yazısı kapsamlı bir şekilde yazılmıştır. Sıfat ve Sıfat Tamlamaları konu anlatımı yazımızı okumadan önce, yine önemli TYT konularından olan;

1. Sözcükte Anlam Olayları
2. Söz Öbeklerinde Anlam,
3. İsim ve İsim Tamlamaları Konu Anlatımı
4. Zamir (Adıl) Detaylı Konu Anlatımı, konu anlatımı yazılarını okumanızı tavsiye ediyoruz.

Sıfat ve Sıfat Tamlaması
Konu Anlatımı

  SIFAT (ÖN AD)

     İsmi niteleyen ve belirten kelimelere sıfat denir.

Sıfatlar genellikle isimlerden önce gelir.

    Aşağıdaki örnekleri inceleyelim.

Yuvarlak masa                       Zeki öğrenci

Sıfat: Yuvarlak                       Sıfat: Zeki

İsim :Masa                             İsim: Öğrenci

     Sıfatlar, niteleme ve belirtme sıfatı olmak üzere ikiye ayrılır.Aşağıdaki tabloyu inceleyebilirsiniz.

                                                            A.Niteleme Sıfatı

 Bir ismin durumunu,rengini ve biçimini niteleyen kelimelere niteleme sıfatı denir.Niteleme sıfatları, nasıl sorusuna cevap verir.

Yakışıklı çocuk                                        Sevimli bebek

Beyaz pencere                                        Kırmızı araba

Dikdörtgen televizyon                          Yuvarlak sıra

Uyarı:İsme sorulan nasıl sorusunun cevabı sıfat, fiillere sorulan nasıl sorusunun cevabı zarftır.

Örnek1: Kırmızı kitap : Kitap kelimesi isim olduğu için kırmızı kelimesi sıfattır.

Örnek2: Yavaş yürüyordu. Yürü- kelimesi fiil olduğu için yavaş kelimesi fiildir.

Dikkat ederseniz iki örnekte de nasıl sorusunu sorduk.Birinci örnekte nasıl sorusunu isme sorduğumuz için sıfat oldu , ikinci örnekte nasıl sorusuna fiile sorduğumuz için zarf oldu.

UYARI! Pekiştirme, küçültme ve unvan sıfatları, niteleme sıfatıdır.

Aşağıdaki açıklamaları ve örnekleri inceleyelim.

-Pekiştirme Sıfatı: Masmavi ev, Yepyeni araba , Sapasağlam telefon

-Küçültme Sıfatı: -cık, -msı, -cık, -mtrak , -rak  ekleriyle yapılır.

Yeşilimsi kazak   ,  Minicik eller ,  Büyükçe ev  ,  ufarak öykü.

-Unvan Sıfatı: Sıfatlar normalde isimlerden önce gelir ancak unvan sıfatları isimden sonra gelebilir.

Hasan Bey , Öğretmen Mehmet , Hacer Hanım , Bakkal Faruk ..

UYARI! ‘Bir’ sözcüğü ‘aynı’ anlamında kullanılırsa niteleme sıfatı olur.

Örnek: Annesi ve babası bir boydaydı.

Örnek: Seninle bir boyda ablam var.

B. Belirtme Sıfatı

1.İşaret Sıfatı

İsimleri işaret yoluyla belirten sıfatlara işaret sıfatı denir.

İşaret sıfatları, isme sorulan hangi sorusuna cevap verir.

 Bu çocuk            Böyle kişiler       Beriki ev

Şu  araba             Şöyle roman       Öteki apartman

O televizyon       Öyle deneme

2.Sayı Sıfatları

İsimleri sayı yönünden belirten sıfatlardır. İsimlerin miktarını, sayısını belirtir.

Sayı sıfatları; asıl sayı sıfatı,kesir sayı sıfatı,üleştirme sayı sıfatı, kesir sayı sıfatı ve topluluk sayı sıfatı olmak üzere beşe ayrılır.

a.Asıl Sayı Sıfatı

İsimlerin sayılarını kesin olarak belirtir.

İsme ‘kaç’ sorusu sorularak bulunur.

-Beş kişi

-Üç kilo

-Dört gün

b. Kesir Sayı Sıfatı

İsimlerin bütününün kaçta kaçı olduğunu gösteren sıfatlardır.

-Yüzde iki ihtimal

-Çeyrek ekmek

-Yarım  ekmek

c.Sıra Sayı Sıfatı

İsimlerin sırasını bildiren sıfatlardır.’Kaçıncı’ sorusu  sorularak bulunur.

-İkinci çocuk

-İlk ders

–Son gün

d.Üleştirme Sayı Sıfatı

İsimlerin bölüştürüldüğünü  belirten sıfatlardır.’Kaçar’ sorusu sorularak bulunur.

Altışar elma     onar sıra

Beşer kişi

Uyarı!

Üleştirme sayı sıfatları hiçbir zaman rakamla yazılmaz.Yazılırsa yazım yanlışlığı yapılmış olur.

5’er kişi (Yanlış)

Beşer kişi (Doğru)

e.Topluluk Sayı Sıfatı

‘z’ ekiyle yapılır.

–Üçüz çocuk

–Dördüz oğlak

–İkiz bebek

3.Belgisiz Sıfat

İsimlerin belirsizliklerini belirten sıfatlardır.

– ‘Bazı, birkaç, hiçbir, bütün, tüm, başka, her, herhangi, az, çok, fazla, falan, çoğu, birtakım ‘ gibi belirsizlik bildiren sözcükler, ismin önüne geldiği zaman  belgisiz sıfat olur.

–Aşağıdaki örnekleri inceleyelim.

-Bazı çocuklar

–Birkaç kişi

–Başka insanlar

–Çoğu gün

–Biraz ekmek

Uyarı: Belgisiz sıfatlar, ek alarak ismin yerine geçerse belgisiz zamir olur.

Örnek:Bazıları , bundan hiç hoşnut değil.

Hiçbiri , yarışmaya  katılmadı.

Uyarı: ‘Bir’ sözcüğü niteleme sıfatından önce gelirse sayı sıfatı , niteleme sıfatından sonra gelirse belgisiz sıfat olur.

-Bir güzel çocuk (Sayı Sıfatı)

-Güzel bir çocuk (Belgisiz Sıfat)

4.Soru Sıfatı

İsimlerin önüne gelerek isimleri soru yönüyle belirten kelimelere soru sıfatı denir.

Hangi çocuk sınavdan iyi aldı?

Kaç kişi gelecek?

Ne tür kitapları seversiniz?

Yarışmayı kaçıncı sırada bitirdi.

 Adlaşmış Sıfat

-Sıfat tamlamasında isim düşürülürse adlaşmış sıfat olur.

Örnek:

-Seni seven kişiyi , her zaman korumalısın.

 Seven(Sıfat) kişiyi(İsim)     Seveni (Adlaşmış Sıfat)  

 Seni seveni, her zaman korumalısın.

–Aşağıdaki çocuk yanıma geldi.

 Aşağıdaki(Sıfat) çocuk(İsim)   Aşağıdaki (Adlaşmış Sıfat)

Sıfat Tamlaması

Niteleme veya belirtme sıfatının olduğu yerde sıfat tamlaması vardır.

-Bu çocuk : Sıfat Tamlaması

-Mavi elbise: Sıfat Tamlaması

Bir sözcük hem niteleme hem belirtme sıfatı alabilir.

-Güzel bir çocuk

Niteleme Sıfatı: Güzel

Belirtme Sıfatı: Bir

Sıfatlarda Küçültme

Sıfatlarda küçültme ‘-cık, -ımsı, -çe, -mtrak, -cük’ ekleriyle yapılır.

Küçücük ev

Minicik el

Yeşilimsi kıyafet

Mavimtrak önlük

Genişçe ev

Sıfatlarda Pekiştirme

-Sıfat tamlamalarında sıfatın ilk ünlüsüne kadar ki hece alınır; ‘m,p,r,s’ ünsüzlerinden uygun olanı  ile tamamlanır.

-Bembeyaz elbise

-Sapsarı çocuk

-Masmavi deniz

-kupkuru ekmek

-sapasağlam araba

-İkilemelerle pekiştirme yapılabilir.

-kara kara oğlan

-tatlı tatlı yemekler

-yalan yanlış sözler

-İkilemelerin arasına mi eki getirilerek yapılabilir.

-Güzel mi güzel çocuk

-İnce mi ince kız

-Şirin mi şirin oğlan

Sıfatlarda Yapı

a)Basit Sıfatlar

Yapım eki almamış sıfatlardır.

Kara çocuk

Sarı elbise

Bu kitap

Zengin adam

b)Türemiş Sıfatlar

Yapım eki almış sıfatlardır.

Tat-lı biber

Bit-kin çocuk

Yal(ı)n-ız adam

Göster-iş-li mekan

Soğu-k şehir

c)Birleşik Sıfatlar

En az iki sözcükten oluşan sıfatlardır.

a)Kaynaşmış Birleşik Sıfatlar

Açıkgöz çocuk           Vurdumduymaz adam

Birtakım elbiseler Birkaç insan    

Canciğer dost         Pisboğaz delikanlı

Birçok kişi              Eşsesli kelimeler                    

b.Kurallı Birleşik Sıfatlar

1-Sıfat Tamlamaların sonuna -lı , -lu , -sız , -suz ekleri getirilerek yapılır.

Örnekler:

Kırmızı elbise-li oğlan        

Beş para-sız çocuk

Geniş oda-lı ev                    

Kısa boy-lu çocuk

2-Sıfat tamlamalarında sıfatla isim yer değiştirilir ve isme iyelik eki (-ı,-u,-sı,-su) getirilir.

Büyük Salon              Salon-u büyük ev

Kırmızı Mont            Mont-u kırmızı kız

Düşük çeneli             Çene-si düşük oğlan

3-Takısız isim tamlamasına -lı ve -lu ekleri getirilerek yapılır.

Altın bilezik-li kadın

Demir kapı-lı ev

-İkilemelere -lı , -lu , -sız , -suz ekleri getirilerek yapılır.

Ev-siz bark-sız adam

İri-li ufak-lı taşlar

Tat-sız tuz-suz yemek

4-Ad durum ekleriyle yapılır.

Kulak-tan dolma sözler

Can-a yakın arkadaş

Dede-den  kalma miras

---

Sıfat ve Sıfat Tamlaması, Sıfatlarda Yapı Konu Anlatımı yazımız burada sona ermiştir. Sıfat ve Sıfat Tamlaması Konu Anlatımı yazımızı okuduktan sonra yine önemli TYT konularımızdan olan aşağıdaki konularımızı okuyabilirsiniz.

1. Edat-Bağlaç ve Ünlem Kapsamlı Konu Anlatımı
2. Fiilde Kip ve Anlam Kapsamlı Konu Anlatımı
3. Fiilimsi Kapsamlı Konu Anlatımı
4. Sözcükte Yapı Kapsamlı Konu Anlatımı
5. Cümlenin Ögeleri Kapsamlı Konu Anlatımı
6. Fiilde Çatı Kapsamlı Konu Anlatımı
7. Cümle Çeşitleri Kapsamlı Konu Anlatımı konu anlatımı yazılarımızı da okumanızı tavsiye ediyoruz.